Na 'Feckers' Sin

Ní gá a dhéanamh ach na ceannlínte a léamh, go bhfeice sibh na dúradáin ag titim.

An é go bhfuil Gortghlanadh III faoi lán seoil, nó an é nach bhfuil ann ach giota spraoi dóibh uilig?

Mo chuimhne, ó tharla go mbím de shíor ag aibhsiú nasc chuig na nuachtáin laethúla, mar atá déanta agam thuas, ba mhaith liom mo bhuíochas a thabhairt do na hiriseoirí uilig as a gcuid oibre ar na míreanna a scríobhann siad, míreanna a roinnimse libhse, a léitheoirí, trí nasc a aibhsiú chucu ar mo bhlag.

Gabhaim mo bhuíochas leo, ó tharla an méid seo thíos léite agam, faoin gcaibidil 'Paddy O'Blog', ag uimhir 39 i leabhar John Waters, ‘Feckers; 50 People Who Fecked Up Ireland’,

‘He considers himself on the same level as journalists who must go out into the world every day, gather information, collect facts, submit themselves to editorial and legal processes, and ultimately take responsibility for every word they write. In fact, a regular theme of his contributions is the idea that he is in the process of supplanting conventional media and making journalists redundant.’

Ouch! An focal sin uaimse, a chairde. An focal é ‘Ouch’ meas tú? Más ea, an focal Béarla nó Gaeilge atá ann, meas tú?

Pé scéal é, i réamhrá an leabhair, tá an méid seo thíos le rá aige faoin bhfocal sin ‘fecker’, agus maith dom úsáid an fhocail mhóir eile sin, ach tá sé san alt aige féin, an dtuigeann sibh,

‘A ‘fucker’ is someone for whom the speaker retains a degree of respect, whereas ‘fecker’ has a hint of dismissiveness about it.

But the word ‘fecker’ retains about its person some element of regard. There is a sense that the accused is, if not exactly admired, at least held in a somewhat exasperated tolerance. A ‘fecker’ is someone who may exhaust the patience but not entirely the affections.’

Is le gean agam oraibh a roinnim an t-eolas sin libh, a chairde. Bígí, ahem, foighneach liom, le bhur dtoil…
.

Ar an A29

An bhfuil a fhios agaibh céard é féin, a chairde, ach ní raibh deis agam, go dtí anois, cúpla focal a scríobh chugaibh le bhur mbeannachtaí a fhreagairt mar is ceart.

Ar fhaitíos aon mhíthuiscint, ní hé go bhfuilim, ahem, gafa le sluaite ag iarraidh mo shíniúcháin, ná gafa le meáin ar thóir m’fhocal, ó bronnadh an gradam úd orm i bPáirc an Chrócaigh, ach táim fós i mBaile Átha Cliath, le seic i mo phóca nach raibh ann inné, agus tá siopaí i ngach áit. Tuigeann sibh féin an chraic, nach dtuigeann? Céard eile a dhéanfadh bean ach tacaíocht a thabhairt don gheilleagar…

Mo chuimhne, mo bhuíochas leis na hurraitheoirí, agus le chuile dhuine a d’eagraigh an ócáid, bronnadh na nduaiseanna do Chomórtais Liteartha an Oireachtais. Bhí ainmneacha na mbuaiteoirí scríofa ar na suíocháin ina rabhamar le suí, agus bronnadh na duaiseanna, ceann i ndiaidh a chéile, go proifisiúnta agus go feidhmiúil. Éibhlín Ní Chonghaile a bhí ina Bean Tí, agus rinne sí jab ar dóigh, bail óna Ché uirthi. Agus tá sí iontach doighiúil, a chairde, rud nach feictear ar an raidió, faraor.

Mo chomhghairdeachas, ó chroí, le SeánO (A8), agus le Proinsias (A3). Maith sibh, mo chomhbhlagálaithe!

Ar ndóigh, bhí sólaistí, agus atmaisféar iontach, ann ina dhiaidh sin. Rug Cearbhall Ó Síocháin, as Raidió na Gaeltachta, greim orm féin le hagallamh a dhéanamh liom don chlár Ghlór Anoir, agallamh a craoladh inné, Dé Céadaoin.

Bíodh a fhios agaibh an méid seo, a léitheoirí, nuair is amaitéarach atá ionat mar atá ionamsa, agus nuair a chuirtear maidhc faoi do shrón gan súil ar bith agat leis roimh ré, is cuma cé chomh deas cineálta agus atá an t-agallóir, agus chaith Cearbhall go deas cineálta liom, tosóidh tú ag rámhaille, mar a rinne mise. Sea.

Agus sin an rud faoin mblagáil, a chairde. Fuair mé duais, b’fhéidir, mar go bhfuilim in ann srian, de shaghas, a chur ar mo rámhaillí anseo. Táim in ann slacht, de shaghas, a chur ar an ngramadach. Táim in ann mo smaointe a scagadh le, ahem, staidéar agus stuaim. Ansin, táim in ann mo phointe a roinnt libh le, ahem, ciall agus struchtúr. Sea.

Ach, cuir maidhc os mo chomhair, agus cuir ceist chiallmhar orm, is ansin a nochtar an té atá taobh thiar den bhlag seo. Go sábhála bhur gCé sibh ó m’anachain, a léitheoirí…

Go raibh céad míle maith agaibh as bhur mbeannachtaí, agus as bhur dtacaíocht. Beidh mé i dteagmháil rialta libh. Aiféala orm faoi sin.
.

Oireachtas na mBlaganna

Scríobhtar Nótaí ar Imill,
bíonn daoine ar bís,
bionn Iris ag Eoghanaigh,
anois is arís.

Bíonn Cin Lae ag Rachtaíl
le cois clé is eite,
Mná Róléannta ag méaráil
ar laptop, gan cleite:-)

Gaeilgeoirí Gaelacha,
Faoi Cheilt nó Faoi Ghruaim,
Cainteoirí Dóchais
le dúchas is stuaim.

An Mháthair úd Thall,
corr athair Abhus,
ag roinnt Smaointe go Fánach
go rialta, le luas!

Bíonn Rann ann go Gágach,
cuid ón Tiománaí Cairr,
focail breactha ar scáileán,
in áit peannaireacht páir.

An Aislingeacht fhileata
an Machnamh faoin saol,
tá Cumainn ag Scríobh
Litríocht S’ainne go fial.

Tá Garraí gan treabhadh,
ó Thuill a’ Rí duais,
bíonn Dialann ag craoladh
gan peaca, gan Drúis.

Tá Carraig Mhór Chasla
le Stádas, gan Chonradh,
an Liathach gan nuachtán,
An Druma gan bualadh.

Níl aon Oileánach Tréigthe
ag Meabhrach ná Naomh,
tá siad gnóthach ag blagáil
ó mhaidin go faoithin.

Measctar Béarla le Gaeilge
don Fhoghlaimeoir bocht,
na Ceachtanna Roinnte
le grásta, gan locht.

Tá ‘Úps!’ agus ‘Úf!’
in úsáid gan stró,
an ‘Hmmm...’áil’ mar fhreagra,
an ‘f***’áil’ nó dhó.

Corr ‘ahem’ le feiceáil,
an leithscéal a dhéanamh,
tá ‘In Ainm Chroim!’áil
ag deireadh chorr líne.

An Ghaeltacht gan Imeall,
an Nuacht ann gan neoid,
an tUltach, an Muimhneach,
an Laighneach, An tSeoid;-)

Bíonn Iomhá an Lae ann,
ag soilsiú mar Réalt,
an Forbróir ag feabhsú
Staid Pháistí an State.

Tá léitheoir ag lurk’áil,
a thuairim faoi rún,
ach tá’s ag Statcounter
áit suite a thóin!

Tá daoine ann eaglach,
a n-aithne faoi scáth,
ainm cleite á gclúdach,
Ceilteach faoi Bhláth.

Trí Scáthán go sóiléir
feictear rámhaillí ráiteach,
is bíonn balbháin ag síneadh
a saighead géar go sáiteach.

An Caomhach, an tEorpach,
An Fear sin Inráite,
an Saoi ann, nach daoi ann,
an duine Míshásta:-(

An fealsamh ag foghlaim,
an deachtóir ag deachtú,
an bronntóir ag bronnadh,
an meastóir ag ‘meas tú?’

Bíonn fáilte roimh chách,
briathar preabúil is breithiúnais,
rannpháirtí na bhfocal
i ngréasán bhlag-oireachtais.

***************
Le buíochas, as bhur rannpháirtíocht i mo bhlag, a chairde...:-)
.

Cás Éigeandála?

Dá bhfeicfeá comhartha mar ‘Ná hÚsáid Ach i gCás Éigeandála’ scríofa áit éigin, thuigfeá nár chóir duit an rud a úsáid ach amháin i gcás éigeandála, nach dtuigfeá?

Agus, ní bhainfeá úsáid as 999, ná a leithéid, ach amháin dá mbeadh géarghá leis, an mbainfeá?

Ach, céard is géarghá ann, meas tú? Tine? Timpiste? Tinneas tobann? Sea, sin mar a cheapfá, a léitheoir, ach tá daoine ann, creid é nó ná creid, agus tá a dtuiscint féin acu ar an rud is ‘cás éigeandála’ ann.

I mbliana, fuair an Gloucestershire Police Force, is cosúil, ‘4,500 inappropriate or hoax emergency calls’, rud a chuireann moill ar obair na bpéas, cé go mbíonn cuid acu ‘comical’, dar leo. Na glaonna, a léitheoir, chan na péas!

Pé scéal é, más mian leat samplaí den chineál glaoigh a fhaigheann siad a fheiceáil, tá tuilleadh eolais le léamh anseo. Éist leis an téipthaifeadadh atá ar an leathanach sin, a léitheoir, go gcloise tú an glaoch ón bhfear a chuir scairt ar 999 mar gur shiúil cat strainséartha isteach ina chistin.

Dochreidthe!
.

BabógBaby II

An cuimhin libh an scéal a roinn mé libh, i Mí Aibreáin, faoi BhabógBaby, nó BB, mar a thugtar anois ar bhéirín na mbriathra Gaeilge?

Bhuel, chuala mé an dea-scéal seo trí mo chluasáin ar maidin, an t-órchaighdeán fáighte ag an mbéirín BB ag na British Pre-school Awards.

Dar le hAdrian Devane, an fear ar leis an comlacht babogbaby.com, fear ar léiritheoir scannán é de ghnáth,

'This year was a quiet one for making films so I thought I would start a new business and give it a go...'

Maidir leis an órchaighdeán a fuair an béirín, dúirt sé.

'It’s like a movie getting five stars or a student getting an A-plus...'

Comhghairdeas ó chroí le hAdrian agus leis an gcomhlacht babogbaby.com - ná lagtar go brách lucht an 'Is féidir linn!'

Beidh an béirín ar fáil ón gcomhlacht, ar luach €29.99, i Mí na Samhna, a léitheoirí, díreach in am don Nollaig.

Roinnigí an scéal le fear na féasóige báine leis an gcóta dearg, a chairde, mura miste libh.
.

Gortghlanadh II

An cuimhin libh mo bhlagmhír, Dé hAoine, blagmhír inar scríobh mé faoi Noel Grealish agus faoin bpobalbhreith sin?

Bhuel, an bhfaca sibh é seo agus é seo ar maidin?

Mar a thuar mé, a léitheoirí, ní dóigh liom gur mé amháin atá i mbun gortghlanta na laethanta seo.

Tús suimiúil curtha le mo mhaidin in Inis Eoghain, agus mé ag léamh liom faoi chúrsaí na tíre.

Maidin álainn gréine anseo, a chairde. Go mba hé daoibh, cibé áit ina bhfuil sibh!
.

Comhairle do Chillian

Bhí mé ag léamh liom as forlíonadh nós* i nGaelscéal na seachtaine seo, agus céard a chonaic mé ann ach leathanach ó Chillian de Búrca, faoin gceannteideal ‘Comhairle Do Leasa!’, Cillian ag tabhairt ‘nod dóibh siúd atá ag tosnú amach ar thuras na hollscoile.’, dar leis.

Anois, tá sé blianta blianta fada ó shin ó bhí mise ag ‘tosnú amach’ ar an ‘turas’ sin, a léitheoirí, agus tá a fhios agam gur athraigh an saol go mór idir an dá linn; caithfear a bheith beagán níos cúramaí, b’fhéidir, agus tú ag tabhairt faoi ‘do chead bhliain de shaoirse’, mar a scríobh Cillian.

Mar sin féin, baineadh geit asam nuair a chonaic mé an ceathrú píosa comhairle uaidh,

‘ná tit i ngrá sa chéad seachtain’

Bhuel, a léitheoirí, cé nach bhfuil aithne dá laghad agam ar an bhfear, caithfidh mé mo chomhairle foirfigh féin a roinnt le Cillian, agus le duine ar bith eile nach dtuigeann cúrsaí grá mar a thuigimse iad, abair.

Mo chomhairle? Nuair a thosaíonn saigheada an ghrá ag teacht i do threo, is cuma cén t-am nó cén áit ina bhfuil tú, níl a dhath i ndán duit ach titim!
.

Leithscéal agus Forbairt

An cuimhin libh na focail seo uaim, cúpla mí ó shin, a léitheoirí, maidir leis an iris nós*
‘…creidim féin gur mhaith an rud a bheadh ann dá gcuirfeadh lucht na hirise…na síntiúsóirí ar an eolas faoi céard atá i ndán don iris.’

Bhuel, mar is eol do dhuine ar bith a cheannaigh Gaelscéal na seachtaine seo, tá forlíonadh speisialta ag nós* anois, i bpáirt leis an nuachtán sin, agus beidh sé á fhoilsiú ann ar an Aoine dheiridh de gach mí.

Le 'Nuacht na nÓg' ann chomh maith céanna anois, airím go bhfuil Gaelscéal ag dul i dtreis, agus creidim go rachaidh forlíonadh nós* ann chun tairbhe an nuachtáin, chun tairbhe na hirise, agus chun tairbhe an léitheora óig, ach go háirithe.

Idir an dá linn, seo thíos ríomhphost a tháinig chugamsa, mar shíntiúsóir, ó eagarthóir nós*, an tseachtain seo. Go n-éirí go geal libh, a Tomaí!

"A chairde,

Ba mhaith liom mo leithscéal a ghabháil libh nár éirigh le nós* aon eagrán a chur i gcló i mbliana agus as gan ár léitheoirí agus síntiúsóirí a choinneáil ar an eolas faoi na deacrachtaí a bhí ag an iris le linn na bliana.

In 2009 ghlac muid an chéim dhúshlánach tús a chur le foilsiú leagan clóite de nós* ar bhonn míosúil, gan aon mhaoiniú ná infheistíocht stáit. Togra iomlán deonach a bhí ann gan mórán áiseanna ach bhí fís againn agus - le cabhair na ndaoine sin a cheannaigh síntiús - d'éirigh linn an foilseachán Gaeilge is snasta agus is comhaimseartha riamh a fhoilsiú ar feadh bliana.

Bhí muid dóchasach i gcónaí go meallfadh an t-éacht seo maoiniú éigin chun cuidiú leis an togra ach, ar chúiseanna éagsúla, níor mheall agus ba ar fhógraí agus ar shíntiúis amháin a bhí an iris ag brath.

Sa deireadh, ba dhúshlán ró-mhór é sin sa ghéarchéim reatha eacnamaíochta agus sin an fáth nár foilsíodh aon eagrán de nós* go dtí seo in 2010.

Gabhaím buíochas mór le gach duine a chuir ar ár gcumas ceann de na hirisí Éireannacha is tarraingtí riamh a fhoilsiú, agus gabhaím leithscéal libh nach raibh muid in ann leanúint ar aghaidh mar a bhí beartaithe.

Ní deireadh iomlán é do nós* clóite áfach mar Dé hAoine seo (24.09.10) tá gliondar orainn a fhógairt go bhfoilseofar forlíonadh speisialta nós* leis an nuachtán náisiúnta Gaelscéal. Tá Gaelscéal, atá lonnaithe sa Spidéal, tar éis an-dul chun cinn a dhéanamh ó seoladh é ní ba luaithe i mbliana agus beidh forlíonadh neamhspleách nós* anois á fhoilsiú i bpáirt leis an nuachtán ar an Aoine dheiridh de gach mí.

Gnáth-mheascán d'ábhar spleodrach nós* atá i gceist leis an fhorlíonadh agus beidh fáil ar na scéalta arís ar bhaile idirlín na hirise, www.nosmag.com, chomh maith.

In ainneoin na ndeacrachtaí airgid agus eile a bhíonn ag na meáin Ghaeilge trí chéile, ba mhaith linn a rá go bhfuil sprioc againn go fóill leagan snasta míosúil de nós* a chur ar fáil arís do phobal na Gaeilge sa todhchaí, ach an infheistíocht chuí bheith faighte.

Nuair a tharlaíonn sé sin, gheobhaidh gach síntiúsóir nach bhfuair iomlán a gcóipeanna uainn an chuid eile dá síntiús agus tá bhur sonraí coinnithe againn dá réir.

Is féidir le haon duine nach bhfuil sásta leis an socrú seo teagmháil a dhéanamh linn chun lascaine do shíntiús Gaelscéal a fháil, nó chun aon cheist eile a phlé.

Chuaigh nós* sa seans nuair a cuireadh tús leis an leagan clóite agus, cé nach ann dó anois mar a samhlaíodh ag an tús, maireann an tseirbhís go fóill. Ar a bharr sin, taispeánadh cad is féidir le pobal na Gaeilge a bhaint amach nuair a thagann muid le chéile, rud is dócha a mbeidh orainn a dhéanamh níos minice amach anseo de réir mar a ghearrtar siar ar ár seirbhísí ginearálta sna ciorruithe reatha.

Míle buíochas arís as bhur bhfoighne agus as bhur dtuiscint, agus tá súil agam go mbeidh sibh linn sa chaibidil nua seo i dturas nós*.

Le meas,

Tomaí Ó Conghaile
Eagarthóir nós* "
.

Maide Mór ar €5!

Tá a fhios agam go bhfuil go leor daoine ag streachailt na laethanta seo, an cúlú eacnamaíochta ag ídiú an airgid ina bpócaí, agus tá sé deacair tacaíocht airgid a iarraidh ar dhaoine do na cumainn charthanachta éagsúla.

Mar sin féin, tá sé de nós agam tacú le cumann nó dhó acu go glórach, agus tá Special Olympics Ireland ar cheann de na cinn sin lena dtacaím, más féidir liom ar chor ar bith.

Mar sin, ní miste liom a chur in iúl daoibh anseo go bhfuil bealach ann le deis a thabhairt duit féin (go háirithe más galfaire tú, nó más rud go bhfuil aithne agat ar ghalfaire a mbeadh suim aige nó aici ina leithéid), an Taylor Made Burner Superfast Driver a fháil ar luach €5!

Ar ndóigh, ní galfaire mise agus níl leid dá laghad agam céard é an Driver úd, ach táim cinnte go ndéanfadh sé bronntanas deas don fhear le nach roinnim a shuim san ábhar, an Garraíodóir, ach an t-ádh a bheith liom é a bhuachan. An Driver, chan an Garraíodóir. Bhain mé an, ahem, duais sin i bhfad ó shin.

Mar sin, a léitheoir, más mian leat tuilleadh eolais a fháil, do thacaíocht a thabhairt, nó do dheis a thapú, is féidir leat, ahem, tús imeartha a dhéanamh anseo.
.

Gortghlanadh

Bhí tinneas cinn orm nuair a dhúisigh mé ar maidin, frídíní fhliú an Gharraíodóra ag troid liom féin anois, ceapaim. Pé scéal é, chinn mé beagán garraíodóireachta éadroime a dhéanamh, agus amach liom ag baint bláthanna feoite.

‘Decapitating’ a thugann sé féin air, cé go bhfuil a fhios aige go rómhaith gur ‘dead heading’ atá ann. ‘I see you’re decapitating again,’ a dúradh liom ar maidin, nuair a chonaic sé mo chloigeann tinn cromtha i mbun dícheannta.

Bhuel, sé an smaoineamh a rith liom féin agus na bláthanna feoite á gcaitheamh agam, ceann i ndiaidh a chéile, isteach sa chiseán le mo thaobh, nach mbeadh sé iontach dá mbeadh muid in ann rud éigin mar seo a dhéanamh lenár bpolaiteoirí feoite.

Chan iad a dícheannadh, an dtuigeann sibh, ach fáil réidh leo siúd atá feoite, nach bhfuil faoi luisne a gcumas a thuilleadh, le deis bláthaithe a thabhairt do na millíní theacht ar an ngeilleagar, mar a déarfá.

Agus an smaoineamh sin ag rith liom, céard a chuala mé ar an raidió, trí mo chluasáin, ach go bhfuil Noel Grealish ag cur cos amháin uaidh, agus ag cur an chos eile i dtaca, i ngort glas Féilim Fáil.

Hmmm…, arsa mé féin liom féin, nach suimiúil go bhfuil sé sin ag tarlú anois, díreach ar shála na pobalbhreithe sin a cuireadh faoi bhráid an phobail inné.

Fan go bhfeice sibh, a léitheoirí, ach beidh le feiceáil nach mise amháin a chuir tús leis an ngortghlanadh ar maidin…
.

Dofhreagartha

Gach uair a chuirtear ceist ar an inneall cuardaigh, Ask Jeeves, cláraítear an cheist. Coinnítear taifead de na ceisteanna - os cionn billiún ceist curtha ar Jeeves le deich mbliana anuas - agus freagraíonn sé 16 milliún de na ceisteanna sin in aghaidh na míosa.

Le déanaí, as na billiún ceist sin a cuireadh, chuir siad liosta de na ‘unanswerables’, mar a thugann siad féin orthu, le chéile; sé sin le rá, na ceisteanna a cuireadh chuig Jeeves nárbh fhéidir leis a fhreagairt. Dar leo,

‘Jeeves prides himself on being able to answer 16 million questions a month…But even we have to admit that occasionally there is going to be a question where there is no simple answer so we're letting our users do it themselves.’

Seo chugaibh an Rogha 1O:

1 What is the meaning of life?
2 Is there a God?
3 Do blondes have more fun?
4 What is the best way to lose weight?
5 Is there anybody out there?
6 Who is the most famous person in the world?
7 What is love?
8 What is the secret to happiness?
9 Did Tony Soprano die?
10 How long will I live?

Seachas ceist ar bith eile ar an liosta sin, cuireann sé iontas orm, caithfidh mé a admháil, gur chuir an oiread sin daoine an cheist sin ag uimhir 10. Dá mbeadh Jeeves in ann an cheist sin a fhreagairt dúinn uilig, meas tú an mbeadh na ceisteanna ag uimhir 1 go 9 mar atá siad anois?

Go deimhin, an mbeadh mise ag scríobh, agus tusa ag léamh, an bhlag seo, dá mbeadh freagra na ceiste sin againn? Hmmm…

Más mian leat, is féidir leat cuidiú le Jeeves theacht ar na freagraí cuí ach cliceáil ar an gceist chuí anseo. Sé sin, má tá am le spáráil agat, ar ndóigh…
.

Ceardlann Scríbhneoireachta

Mar eolas daoibhse, a scríbhneoirí, seo thíos an t-eolas a tháing chugamsa ar maidin, maidir le ceardlann i gCiarraí.

'Le cúnamh ó Foras na Gaeilge, beidh ceardlann scríbhneoireachta ar siúl ag Scríbhneoirí Gaeilge Chiarraí san Óstán Meadowlands, Trá Lí, Co. Chiarraí, ar an Satharn, 2 Deireadh Fómhair: 10.00a.m. go dtí 4.00p.m.

Chun gur féidir plé níos fearr agus níos mine a dhéanamh ar scríbhneoireacht na rannpháirtithe teorainneofar a líon do dheichniúr.

Táille cláraithe 20 euro; mic léinn 5 euro. Lón ag 1p.m. san áireamh sa táille.

N.B. Is cóir cóipeanna den saothar atá le plé (3 dhán nó 2,500 focal de ghearrscéal, úrscéal, dráma nó eile) a sheoladh go dtí: feasta@eircom.net chun gur féidir iad a dháileadh ar rannpháirtithe na ceardlainne agus a bheith léite roimhré ag gach duine.

Stiúrthóirí ceardlainne: Pádraig Ó Snodaigh, file & staraí, Mícheál Ó Ruairc, úrscéalaí & Pádraig Mac Fhearghusa, eagarthóir FEASTA.'

Beidh mé féin ag freastal ar an gceann seo i gConamara, agus táim ag súil go mór leis.

Agus, ná déan dearmad go bhfuil ceardlann eile ann i nDoire ar an 9 Deireadh Fómhair.

Tá cuidiú ar fáil dár leithéid, mar sin tapaigí an deis, a chairde na bhfocal!
.

Múnlóir na nÍomhánna

I láthair na huaire, tá taispeántas ealaíne ar siúl sa Stronach Gallery i gCasla i nGaillimh, taispeántas ar a dtugtar an Western Seaboard.

I measc na n-ealaíontóirí, Rosemary Carr, Alina Maksimenko, Jemima Maxwell, Declan O'Connor, Julia Roddy, Vasil Tatarskiy agus Pádraic Reaney, tá ealaín le mo chara, Nuala Nic Con Iomaire, bean álainn a d’imigh uainn, ar shlí na fírinne, cúpla mí ó shin.

Tá an chéad cheann léi anseo, faoi Current Exhibition. Tá dhá cheann déag san iomlán ó Nuala, an chuid eile ó na healaíontóirí eile. Beidh an taispeántas ar siúl go dtí an 9 Deireadh Fómhair.

‘Criadóir an cheoil,
múnlóir na n-íomhánna,
chuala mé do dhán
ag seinm i do shamhlaoidí,
a Nuala.’
.

Coillte agus Cosa Beaga

Bhíomar ag súil leis, ar bhealach, nach raibh? Tá PJ imithe ar shlí a cháinte na bhfear eile, fir fearacht John O’Donoghue, Willie O’Dea, agus Ivor Callely, mar shampla.

Sea, tá a thairiscint éirí as tugtha ag PJ do cheannaire a pháirtí, agus ní bheidh sé linn mar urlabhraí talmhaíochta d'Fhine Gael níos mó. Léigh mé, áit éigin, go raibh ‘special responsibility’ aige ‘for trees’, ach is léir gur duine é PJ nach raibh in ann na coillte a fheiceáil, mar is ceart, nuair a scaoil sé a racht leis an ngarda sin, más fíor.

B’fhéidir nár thaitin geáitsí an gharda le PJ, ach bhí jab le déanamh ag an mbean bhocht, agus rinne sí é, chomh fada agus is eol dúinn. Ach céard faoi jab Enda? Más rud go raibh sé ar an eolas faoin eachtra dhá mhí ó shin, cén fáth nach ndearna sé rud éigin faoi roimhe seo? Hmmm…suimiúil.

Mar sin féin, nach tráthúil gur anois a chloistear faoin eachtra, agus caiteoir dí ón bpáirtí eile de shíor sna nuachtáin laethúla. Hmmm…suimiúil.

Shilfeá go bhfuil siad uilig ag cur a gcosa beaga uatha arís, a léitheoirí. Seanscéal na polaitíochta agus meirg air…

---------------------------------------

ag cur a chos uaidh/ag cur a chosa beaga uaidh - displaying temper, talking angrily (FGB, lch.301)
.

Elaine Barrett

‘a meangadh gáire agus a súile móra gorma’ an chuimhne is mó atá ag Eileen Barrett ar Elaine, a hiníon álainn a bhásaigh, gan í ach cúig bliana d’aois ag an am.

Bhí fanacht seacht mbliana ar Eileen agus Frank, tuismitheoirí Elaine, sular éirigh leo theacht ar an bhfírinne ó na húdaráis éagsúla, an fhírinne uafásach sin go bhfuair Elaine nimhiú maignéisiam ó shreabhán infhéitheach le táirge lochtach ann.

Bhí Eileen, máthair Elaine, ag labhairt le Eibhlín Ní Chonghaile, ar chlár Iris Aniar ar maidin, agus is truamhéalach amach is amach an scéal a d’inis sí dúinn.

Faraor, ach ‘is é Adhmaidin an t-aon chlár a mbeidh podchraoladh ar fáil dhó…’, a deirtear linn, agus, dá bhrí sin, níl a fhios agam cén deis a bheas agaibh clár iontach Iris Aniar an lae inniu a chloisteáil arís.

An méid sin ráite, tá súil agam go mbeidh sé, ar a laghad, ar leathanach na ‘Cláracha Speisialta’ acu, gan mhoill. B’fhiú é a chloisteáil, i gcuimhne ar Elaine aoibhinn, cailín beag ag a raibh meangadh gáire álainn agus súile móra gorma.
.

Slócht agus Slacht

‘Ceapaim gur raiméis é an rud ar fad...' a dúirt Rónán Ó Cuinn i nGaelscéal na seachtaine seo, agus d’fhéadfadh sé go bhfuil an ceart aige. Mar sin féin, cé nár chuala seisean an Taoiseach i gcomhrá, beo ar an aer, le Cathal Mac Coille an mhaidin úd, chuala mise é.

Go deimhin, chuala Ryan Tubridy é, freisin, is cosúil. Bhí a chlársan ar siúl díreach i ndiaidh chlár na nuachta, an clár ar a raibh Brian Cowen ag labhairt le Cathal. Dheimhnigh na chéad fhocail ó bhéal Ryan go raibh seisean ar aon intinn liomsa, ‘Get that man a Berocca, or something…’, an smaoineamh ceannann céanna ag rith leis an mbeirt againn, shílfeá.

Anois, níl a fhios agam an raibh nó nach raibh an Taoiseach faoi shlócht nó gan slacht ar an lá, ach tá a fhios agam céard a d’airigh mé féin agus mé ag éisteacht leis an gcomhrá beo ar an aer an mhaidin sin. Bíodh mé ceart nó mícheart, is é an smaoineamh a rith liom ag an am ná nach dtuigeann an fear sin cruachás an ghnáthdhuine, agus go bhfuil sé tinn tuirseach ag éisteacht linn ag giúnaíl faoin gcruachás sin.

Táim sa bhád céanna le Bernie Ní Flatharta an geábh seo, an cheist chéanna agamsa agus a bhí aici féin i nGaelscéal na seachtaine seo,

‘Tá an saol athraithe ach ar inis aon duine don Taoiseach é sin?’
.

'Happy Out'

Níl a fhios agam ar chuala aon duine agaibh an nath cainte sin ‘Happy Out’ roimhe seo, ach is ceann é atá cloiste go minic agam féin thar na blianta, ó dhaoine atá sona sásta lena saol, mar a déarfá.

Táim féin agus an Garraíodóir ag fámaireacht na laethanta seo, bronntanas é atá faighte againn ónár bpáistí dár gceiliúradh, an deireadh seachtaine á chaitheamh againn in Óstán an McWilliam Park i gClár Chlainne Mhuiris, áit ina bhfuilimid ‘happy out’ mar a déarfá.

Pé scéal é, tá scéalta ó na meáin ag teacht chugainn ó am go chéile, agus é cloiste againn go bhfuil an Gaeilgeoir uasal greannmhar sin, Mícheál Ó Muircheartaigh, ar tí a mhaidhc a mhúchadh.

Dar leis, ‘“I decided maybe the time to go is when you're still enjoying it. I've been at it a long time…’.

‘I wonder…’ arsa mé féin go rámhailleach leis an nGarraíodóir, muid ag touráil thart sa charr inné, ag comhrá faoin bhfealsúnacht dheimhneach sin ó Mhícheál, ‘… if that ‘happy out’ theory of Mícheál's would work with a marriage?’

Beag nár thiomáin an fear bocht an carr den bhóthar...
.

Íomhánna An Lae

Báid ar Loch Coirib in Áth Cinn ar maidin.

Báid ar Loch Ceara i Maigh Eo tráthnóna.

An Garraíodóir ar an mbóthar go Moore Hall.

Chaitheamar seal ag Caisleán Cheapach Corcóige...

...ag freastal ar Scoil Seabhcóireachta ann...

...áit a ndeachaigh mé ar Hawk Walk leis an seabhac 'Uisce', muid faoi chúram Aoife álainn, Gaeilgeoir as Baile Átha Cliath, bean chumasach chairdiúil atá ag obair sa scoil ann.

Tráthnóna aoibhinn agam féin agus ag an nGarraíodóir ina gcuideachta, eisean ag siúl leis an seabhac, Milly, mise ag siúl le Uisce.

Phyllis Green

Tá Phyllis Green faoi chúram ospíse. Is foirfeach í, le 90 bliain caite aici ar an saol. Agus, is ‘blogger’ í.

Tá sí an-tinn i láthair na huaire, agus ní féidir léi mórán a dhéanamh, ach, dar léi, ‘‘If I can think, and if I can write, I can really fill a lot of time.’

Thosaigh sí ag blagáil anuraidh. ‘It’s a great way to communicate.’, arsa an bhean chumasach seo.

Nach iontach an rud é go bhfuil an bhlagáil ann dá leithéid, agus dúinne, a chairde, scríbhneoirí agus léitheoirí na mblaganna?

‘When wonderful things happen, you should stop and acknowledge them to yourself, and share them with anyone who will read them.’ a dúirt sí.

Tháinig mé ar scéal Phyllis de thimpiste inniu, agus áthas orm gur tháinig. Éist lena focail dhearfacha ar an bhfíseán anseo, a chairde. Is fiú na ceithre nóiméad a chaitheamh ina cuideachta.

Agus, is féidir a blag a léamh anseo. Maidir lena léitheoirí, bhí an méid seo le rá aici,

‘I just hope that I’ve made enough of an impact that they think of me fondly when I’m gone, and I think they will.’

I will, Phyllis. I definitely will.
.

Rogha 5 - Ireland's Greatest

An cuimhin libh gur luaigh mé Ireland’s Greatest Figures libh cheana?

Ar dtús bhí 40 acu ann, ansin deichniúr. Anois, tá an rogha 5 fógartha, agus seo chugaibh iad:

Bono
Michael Collins
James Connolly
John Hume
Mary Robinson

Dar le Wikipedia, ‘Each of the top five will be profiled in a one-hour documentary programme to be broad cast in September 2010 and presented by a public figure advocating that person's claim to the title of "greatest person". Viewers will vote for the overall winner, to be announced on The Late Late Show in October.

Beidh an chéad chlár ar siúl, ar RTÉ One, ar an teilifís, Dé Luain seo chugainn, ag 21.35 i.n. Dar leo ar shuíomh RTÉ, ‘Former justice minister Michael McDowell explores the life of revolutionary leader Michael Collins and tries to persuade viewers to vote for him’.

Leanfaidh an tsraith ar aghaidh gach seachtain go dtí go mbeidh Bono molta ag Dave Fanning, James Connolly molta ag Joe Duffy, John Hume molta ag Miriam O’Callaghan, agus Mary Robinson molta ag David McWilliams. Beidh deis agaibh vóta a chaitheamh ansin, más mian libh.

Idir an dá linn, is féidir tuilleadh eolais a fháil ar an rogha 5, ach cliceáil ar na pictiúir chuí anseo.
.

Smaointe na Maidine

Ó tharla nach bhfuil mo chomhleapach liom na laethanta seo, níl comhráiteach maidine agam, rud a fhágann mé féin agus mo smaointe ag labhairt lena chéile nuair a dhúisím.

Tuigeann sibh féin céard atá i gceist agam leis an bhfocal sin ‘smaointe’, a léitheoirí, nach dtuigeann? Ní ‘mianta’ atá faoi chaibidil anseo agam, bíodh a fhios agaibh, ach na smaointe sin lena ndúisíonn duine, smaointe a thagann isteach i do chloigeann, agus tú fós leath i do chodladh, nó leath i do dhúiseacht.

Is minic, liomsa pé scéal é, go dtagann smaoineamh amháin ar ais chugam, maidin i ndiaidh maidine, go dtí go mbíonn sé pléite agam go sásúil, sé sin le rá, mo mhachnamh déanta agam air, agus mo chinneadh déanta agam air, mar a déarfá.

Anois, nuair a bhím sa bhaile i gCeantar na nOileán, is minic mé i Reilig Eanach Mheáin, áit ina bhfuil daoine muinteartha, agus cairde, liom curtha. Níl ann ach go gcuidíonn sé liom mo bhuairt a chur díom rud beag, an dtuigeann sibh. Airím, go deimhin, go bhféadfainn labhairt go smaointeach leo am ar bith, áit ar bith, bíodh siad in ann mé a chloisteáil nó ná bíodh. Ag Cé atá a fhios.

Cé nach dtuigim cén fáth a gcuidíonn sé liom, tá faoiseamh, de shaghas, le fáil agam agus mé ag comhrá leo i mo smaointe, bíodh mé ag ní na soithí, abair, nó i mo shuí taobh le huaigh. Ní gá dom tuiscint a bheith agam ar an rud nach dtuigim. Glacaim leis go dtarlaíonn rudaí, fiú mura dtuigim cén fáth.

Mar sin féin, bhí eachtra Vincent Keaney i mo smaointe arís ar maidin, agus, seans, go bhfuil baint nach beag aige sin leis an áit ina bhfuilim i láthair na huaire, gar do mo mhuintir féin. Tá machnamh déanta agam ar an eachtra, agus bíodh sé de cheart aige é a dhéanamh nó ná bíodh, ní dóigh liom gur cheart do Vincent an rud a rinne sé a dhéanamh.

Is cuma céard a rinne an té atá faoin bhfód ann, is áit ghoilliúnach í an reilig, agus tá an bás féin sách crua ar an duine beo, cheana féin. Ní cóir cur lena mbuairt, i mo thuairim.

Sin mo chinneadh ar maidin, bíodh mé ceart nó mícheart.
.

Cá Bhfuil Mé?

San áit seo, táim i mo shuí go ceochánta faoin gclúid, tá leaba bhrothallach agam, tá caoi mhaith orm, táim ar mo chompóirt, táim cluthmhar anseo, táim ar mo chraoibhín, ar mo chúilín seamhrach, ar mo thúilín tseabhrach, faoi dhídean dheas mhothallach, tá saol sámh agam, tá sáimhríocht anseo, tá saoráid mhór agam, táim i nead sheascair, táim ar mo shocracht, táim chomh té le luichín i stáca.

Tearmann teochroíoch, crios cluthar, ciorcal cosantach, dídean dhíonach? Céard a thabharfá féin ar an áit sin ina bhfuilim anois?
.

An Córán

‘Is iomaí seod sa domhan atá,
álainn, luachmhar, uasal, breá…’

Tá cúpla leabhar síniúchán agam, agus is as ceann acu sin a fuair mé an rann thuas, ar maidin.

Tá sé blianta blianta fada ó shin ó thosaigh mé ag bailiú na síniúchán iontu, a léitheoirí, le cairde, gaolta, agus daoine ar m’aithne ag scríobh teachtaireachtaí de shaghas éigin ar na leathanaigh, leathanaigh atá ag titim as a chéile anois; meirg ar na leathanaigh, ach chan ar na teachtaireachtaí, an dtuigeann sibh.

Ar ndóigh, níl i bhformhór de na teachtaireachtaí ach seafóid shoineanta, a leithéidí ‘did you ever see or ever pass, Áine sitting on an ass…’, cé go bhfuil cinn ann, fearacht an rainn thuas, a scríobh daoine muinteartha liom, daoine atá anois imithe ar shlí na fírinne, agus is aoibhinn liom go bhfuil scríbhinn leo fós i mo sheilbh agam.

Go deimhin, tá rainn eile ann, cinn a scríobh daoine saolta, ar dhaoine muinteartha liom iad, cinn le teachtaireacht shaolta iontu domsa, cinn fearacht ‘Speak gently. It is better far to rule by love than fear…’, mar shampla.

Is minic a tharraingím na leabhair shíniúchán chugam, go háirithe ar laethanta uaigneacha, abair, na laethanta sin nuair a theastaíonn tacaíocht de shaghas éigin uaim, abair. Léim na focail ó m’athair, na focail ó mo sheanmháthair, na focail ó mo shean-aintíní, agus cuimlím mo mhéara ar an áit inar shínigh siad a n-ainmneacha, mar a bheadh ceangal grá á dhéanamh agam leo arís.

Dá dtarlódh a dhath de na leabhair sin, bheinn buartha amach is amach. Is cuma céard atá scríofa iontu nach mbaineann le haon duine eile, is liomsa iad. Baineann na focail liomsa, agus le mo shinsir, le m'amsa a caitheadh, mar a déarfá. Bídís seafóideach nó bídís ciallmhar, tá teachtaireacht, agus tacaíocht, le fáil agamsa uathu.

Mar sin, ní dóigh liom go mbeadh sé de cheart ag aon duine iad a dhó orm, abair, fiú dá mbeadh fonn ar dhuine a leithéid a dhéanamh.
.

Breacadh an Lae

Tharla sé go raibh An Bhean Neamhspleách sa bhaile an deireadh seachtaine seo.

Bhí cothrom lae tríocha bliain an phósta á cheiliúradh agam féin agus é féin, an dtuigeann sibh, agus bhí slua nach beag i gCeann Scríbe. Tá cuid acu anseo fós, go deimhin, rud a fhágann nach bhfuil mórán ama agam mo rámhaille a roinnt libh na laethanta seo, a léitheoirí. Bainigí sult as an, ahem, ciúnas.

Cibé scéal é, bhí tráthnóna Dé hAoine go hálainn, agus chinneamar dinnéar a ithe taobh amuigh ar an deicre ar chúl an tí, áit a raibh na crainn ag cromadh a gcloigne, ag éisteacht le comhrá an chomhluadair ansin.

‘Is that tree diseased?” a d’fhiafraigh An Bhean Neamhspleách den Gharraíodóir, ar thabhairt faoi deara di go raibh spotaí ar na duilleoga ar cheann amháin de na crainn.

‘No, it’s just an Irish tree.’ a d’fhreagair an Garraíodóir.

‘What do you mean?’ a d’fhiafraigh an Bhean Neamhspleách.

‘It’s got freckles.’ arsa mo dhuine.

Scéal Fada an Anró

Tharla sé go raibh mise, faraor géar, i ngéibheann sa tranglam tráchta sin a tharla i nDoire inné.

Bhí beirt phinsinéirí as Meiriceá sa charr liom, an triúr againn ar ár mbealach go dtí an Ulster American Folk Park, áit a raibh súil acu, agus agam, an lá a chaitheamh ag ‘immerse’áil muid féin ‘in the story of Irish Immigration’.

Ar ndóigh, níor éirigh linn é sin a dhéanamh, mar go bhfuiltear ann, fós, a cheapann go gcuideoidh an gaireas bréige sin ‘story’ de shaghas eile, seans, a scaipeadh ar fud an domhain.

Ar éirigh leo aon sprioc a bhaint?

Bhuel, ar lá álainn gréine, Doire beo beathach le turasóirí, agus le muintir na háite, ag baint suilt as an lá, d’éirigh leo muidne, agus go leor leor eile, feictear dom, a choinneáil i ngéibheann inár gcarranna, srón muice le tóin muice, ar feadh uair go leith, an t-achar ama a chaitheamar ag dul ón gCraigavon Bridge ar ais go Ceann an Droichid, amach as an gContae, turas a ghlacfadh deich nóiméad, nó mar sin, go hiondúil.

Ar éirigh linn aon immerse’áil eile a dhéanamh?

D’éirigh. Chuamar go dtí an Lifford Courthouse, áit ar chaitheamar tráthnóna taitneamhach, ach sin scéal le haghaidh blag eile.

As sin, thug mé liom iad go dtí An Ómaigh, agus chonaiceamar an áit inar tharla an tubaiste mhillteanach eile seo.
.

Racht agus Rath an Rachmais

Creid é nó ná creid, tá an clár Winning Streak ag ceiliúradh fiche bliain ar an bhfód, an mhí seo.

Ar fhaitíos go gceapfadh sibh go bhfuil ‘gaċ uile údar’* agamsa, nó gur mé atá ‘údruiġṫe’*, nó ar fhaitíos go gceapfadh sibh go bhfuil ‘eolas an domhain’** agam, níl, ná baol orm. Mo chluasáin, a léitheoirí, a d’inis an scéal dom, ar maidin, faoi Winning Streak.

Thar na blianta, is dóigh gur chuir an clár sin le saibhreas saoil go leor daoine, ach go háirithe le saol na rannpháirtithe, na gnáthdhaoine ar éirigh leo na ‘three stars’ sonasacha sin a fháil.

Cé nach raibh páirt agam féin sa chlár riamh, is minic a bhreathnaím air, más rud go bhfuilim sa seomra, os comhair na teilifíse ag am a chraolta, an dtuigeann sibh.

Is cuimhin liom clár amháin, feirmeoir ‘páirtaimseartha’, dar leis féin, a bhí mar dhuine den chúigear a bhí ar tí tabhairt faoi pháirt a ghlacadh sa chomórtas ar an gclár, agus bhí sé á chur faoi agallamh ag an láithreoir. Ar mhaithe leis an scéal seo a insint, agus le nach gcuirfear aon duine ná áit in aithne, déarfaimid gur as Baile na mBocht don fheirmeoir. Sea.

Más buan mo chuimhne, agus tá sé blianta ó chonaic mé an clár ar leith seo, sé Derek Mooney, nó b’fhéidir Marty Whelan a bhí ag cur na gceisteanna, é ag iarraidh na hiomaitheoirí ar an gclár a chur in aithne don lucht éisteachta, an dtuigeann sibh.

Mar is eol do chách, ní bhíonn sé, b’fhéidir, ahem… b’fhéidir nach mbíonn sé ró-éasca eolas a ghnóthaí a fháil ón té a bhíonn ag feirmeoireacht, go háirithe más rud go bhfuil an feirmeoir sin ag obair mar fheirmeoir ‘páirtaimseartha’, mar a déarfá, le jab beag eile aige, b’fhéidir, áit éigin eile.

Anois, b’fhéidir go raibh jab beag eile ag an bhfeirmeoir áirithe seo, agus b’fhéidir nach raibh. Nílim cinnte. Bhí sé deacair a rá ón méid eolais nár tugadh.

Cibé scéal é, ní raibh ag éirí rómhaith leis an láithreoir bocht mórán cainte a bhaint as an bhfeirmeoir páirtaimseartha, cheap mé féin, agus, is dóigh liom, le deireadh deas cineálta a chur leis an agallamh strusúil, thosaigh sé ag bogadh ar aghaidh go dtí an chéad iomaitheoir eile, é a rá aige leis an bhfeirmeoir, ‘So, anyway, you’re happy, just working away...’

‘I’m not working away...!’ arsa an bhfeirmeoir, go cosantach, ‘…I’m only working i mBaile na mBocht!’

*********************

* McCionnaith, lch. 671 – 'knows all about everything'
** DeBhladraithe, lch. 450 – 'mine of information'

.