An Dáileadh 's An Dealú

Tá beirt fhear ina suí ag an teorainn idir An Áit Béarla agus An Áit Gaeilge; duine acu ar thaobh amháin den teorainn, an duine eile ar an taobh eile den teorainn.

Tusa An Feighlí. Feighlí na Gaeilge. Tá airgead i do sparán agat le roinnt amach, ach tá coinníollacha ag baint leis an airgead sin. Ní féidir leat é a roinnt ach ar an duine atá ina chónaí ar do thaobhsa den teorainn. Agus tá tusa ar thaobh na hÁite Gaeilge.

Tá duine na hÁite Gaeilge breá ábalta Gaeilge a labhairt, agus tabharfaidh tú deontais go fial dó mar gheall air sin. Tá duine na hÁite Béarla breá ábalta Gaeilge a labhairt freisin. Ní labhraítear ach Gaeilge ina theach, go deimhin. Ach, níl a theach ar An Áit Gaeilge. Ní bhaineann sé leat. Pingin ní bhfaighidh sé. Tá a theach ar an taobh mícheart den teorainn.

Labhraíonn clann na hÁite Béarla an Ghaeilge, go rialta agus go hiondúil. Ní bhfaighidh siad scoláireacht uait. Labhraíonn an scoláire ón Áit Gaeilge an Ghaeilge, go rialta agus go hiondúil freisin. Íocfaidh tusa scoláireachtaí leosan amháin. Tá cearta acusan. Cearta na hÁite Gaeilge. Níl na cearta céanna ag Gaeilgeoirí na hÁite Béarla. Tá siad lonnaithe ar an taobh mícheart den teorainn.

Tabharfaidh tú deontais do dhuine na hÁite Gaeilge, lena theach a dheisiú, ó tharla é lonnaithe ansin. Tá teach ag mo dhuine eile ar An Áit Béarla, agus ní bhfaighidh sé pingin rua uait lena theach lán le Gaeilge a dheisiú. Thóg sé a theach ar an taobh mícheart den teorainn.

Tabharfaidh tú airgead do pháistí na hÁite Gaeilge mar go labhraíonn siad a dteanga, an Ghaeilge. Tá an teanga chéanna á labhairt ag teaghlach na hÁite Béarla, í ag maireachtáil ar fhéiniúlacht agus ar mheas, gan do thacaíocht. Nós ón sean-am. Mhair an teanga mar sin riamh ar An Áit Béarla. Ní bhaineann sí leat. Tá sí ag maireachtáil ar an taobh mícheart den teorainn.
.